Chorwaci są narodem religijnym. Prawie 90% populacji to katolicy, więc Boże Narodzenie w Chorwacji jest jednym z najważniejszych świąt. W tym dniu Chorwaci gromadzą się przy stole, aby wraz z rodzinami świętować narodziny Jezusa Chrystusa. Świętowanie odbywa się nie tylko w dniu Bożego Narodzenia (Božić). Przygotowania rozpoczynają się na początku grudnia i trwają przez cały miesiąc do 6 stycznia. Planujesz odwiedzić Chorwację w Adwencie lub chcesz spędzić Święta Bożego Narodzenia i Nowy Rok w Chorwacji, ale nie wiesz czego się spodziewać? Czy tradycje świąteczne są takie same jak w Polsce? Odpowiedzi znajdziesz w naszym artykule. Poniżej znajdziesz przegląd najważniejszych dat w chorwackim kalendarzu świątecznym… w międzyczasie życzymy Sretan Božić!!!
Skorzystaj z Booking.com gdzie znajdziesz najlepsze hotele i apartamenty
Potrzebujesz samochodu podczas wakacji, zarezerwuj z Booking.com lub przez discovercars.com
Wyszukaj najlepsze Kempingi z Suncamp.pl
Promy zarezerwujesz z DirectFerries.com
Najlepsze oferty na bilety lotnicze znajdziesz tutaj
Ciebie to nic nie kosztuje, a ja pozyskam środki na następne artykuły. Z góry Ci dziękuję!
Początek Adwentu – Czwarta niedziela przed Bożym Narodzeniem
Adwent – oficjalnie rozpoczynający się cztery tygodnie przed Bożym Narodzeniem wyznacza początek okresu świątecznego. Według tradycji na początku Adwentu przygotowuje się (lub kupuje) wieniec z zielonych gałązek lub słomy i umieszcza się w nim cztery świece. Z każdą mijającą niedzielą w grudniu, rodziny zapalają kolejną świecę, tradycyjnie podczas niedzielnego obiadu. Wieniec symbolizuje wieczność, natomiast pierwsza świeca symbolizuje nadzieję, druga – pokój, trzecia – radość, a czwarta – miłość. Ponieważ religia odgrywa dużą rolę w życiu Chorwatów, okres Adwentu jest szczególnie ważny w ich życiu. Przez cały Adwent odbywają się wcześnie rano i ogólnie rzecz biorąc ludzie spędzają ze sobą więcej czasu.
Jak wygląda Adwent w Chorwacji?
Początek Adwentu oznacza również otwarcie chorwackich jarmarków bożonarodzeniowych. Największym i najbardziej znanym jest jarmark bożonarodzeniowy w Zagrzebiu. Jest to doskonały czas na wieczorne spacery i przeglądanie małych drewnianych stoisk, które znajdują się wokół głównego placu. Warto także kupić ręcznie robione prezenty dla bliskich lub spróbować własnych sił na łyżwach w Zagrzebskim Parku Lodowym w pobliżu Placu Króla Tomisława. Innym popularnym jarmarkiem bożonarodzeniowym w Chorwacji jest ten organizowany w Rijece. Podczas Świąt Bożego Narodzenia zamek Trsat w Rijece ( XIII-wieczna forteca z widokiem na miasto), wygląda jak z bajki, dzięki ponad 10 000 migoczącym światełkom. Dzieci mogą pojeździć na lodowisku, natomiast dorośli mogą się ogrzać popijając domowe likiery lub grzane wino.
W Šibeniku – nadmorskim miasteczku leżącym w Dalmacji odbywa się także jarmark bożonarodzeniowy o nazwie Adventura. Adventura jest jednym z ulubionych miejsc w okresie Bożego Narodzenia wśród mieszkańców i turystów. Oferuje on wiele koncertów na świeżym powietrzu, dobre jedzenie, lokalne wina, piwa oraz świąteczną atmosferę. Co ciekawe, w 2021 r. był to jedyny jarmark bożonarodzeniowy w Europie, który w 100% był wolny od plastiku. Jarmarki bożonarodzeniowe to wieloletnia tradycja, która kultywowana jest w całej Europie.
Mikołajki – 6 grudnia
Kolejną tradycją, na którą czekają dzieci z utęsknieniem jest Dzień Świętego Mikołaja – 6 grudnia (Sveti Nikola). W tym szczególnym dniu, dobrze wychowane dzieci są nagradzane prezentami. Według legendy Święty Mikołaj Biskup, potajemnie przynosił prezenty biednym ludziom. W Chorwacji Mikołajowi towarzyszy Krampus – diabelska postać, która karze niegrzeczne dzieci. W noc poprzedzającą wizytę św. Mikołaja chorwackie dzieci czyszczą swoje buty i umieszczają je w oknach przed pójściem spać. Rano, gdy się budzą buty są pełne słodkich prezentów.
Dzień Świętej Łucji – 13 grudnia
Jedną z najważniejszych i najbardziej wyjątkowych tradycji bożonarodzeniowych w Chorwacji jest sianie pszenicy (sijanje pšenice). Ta starożytna tradycja sięga czasów, gdy rolnictwo było siłą napędową gospodarki kraju. Pszenica jest symbolem płodności, nowego życia i jego odnowy. W okolicach Bożego Narodzenia nasiona pszenicy można znaleźć w większości supermarketów. W dniu Świętej Łucji (Sveta Lucija) – 13 grudnia, sieje się pszenicę w małym naczyniu lub misce oraz umieszcza się ją pod choinką. Jeśli pszenica wyrośnie gęsta, wysoka i bujna, wróży to, że następny rok będzie owocny oraz udany. Powszechne jest również ozdabiane pszenicy, kolorowymi wstążkami w trzech kolorach symbolizujących chorwacką flagę.
W Slawonii mieszkańcy tego regionu zwracają szczególną uwagę na pogodę każdego dnia od dnia św. Łucji do Bożego Narodzenia. Te 12 dni wróży jaka pogoda będzie w każdym z kolejnych 12 miesięcy nadchodzącego roku.
Wigilia – Badnjak – 24 grudnia
Słowo Badnjak, którym Chorwaci określają Wigilię, pochodzi od nazwy pnia (lub gałęzi) zapalanego w Badnja večer – wieczór poprzedzający Boże Narodzenie. W niektórych regionach Chorwacji (np. w Dalmacji) kłoda przed zapaleniem jest skrapiana winem.
Chorwaci czasami nazywają ten dzień Badnji dan. Tradycyjnie Badnjak jest najważniejszą częścią obchodów Bożego Narodzenia. Kłoda badnjak jest zwykle cięta w Wigilię rano, ale zależy to od regionu. Dodatkowo kłoda powinna płonąć przez cały dzień Bożego Narodzenia. Należy zauważyć, że obecnie zwyczaj zapalania badnjaka jest praktykowany tylko na obszarach wiejskich. Wigilia (Badnjak) zaczyna się od dekorowania choinki – szczególnego momentu, w który zaangażowana jest cała rodzina. W całej Chorwacji na targach sprzedawane są piękne zielone drzewka, które ozdabia się kolorowymi bombkami i lampkami choinkowymi. Pod choinką zazwyczaj umieszcza się małą szopkę (Jaslice).
Chorwaci podobnie jak Polacy kolację wigilijną spożywają przy pięknie ozdobionym świątecznym stole. Posiłek składa się z wielu dań rybnych. Na stole króluje na przykład: solony dorsz, gulasz rybny, kalmary oraz risotto z owocami morza. O północy wszyscy udają się do kościoła na mszę świętą (polnoćka).
Boże Narodzenie w Chorwacji – 25 grudnia
Boże Narodzenie w Chorwacji (podobnie jak w Polsce) obchodzone jest z wielką radością, nadzieją oraz entuzjazmem. Jest to również pierwszy z „dwunastu dni Świąt Bożego Narodzenia”. Dzień ten świętuje się w gronie rodzinnym przy tradycyjnym obiedzie. W menu zwykle znajduje się pieczone mięso, takie jak indyk lub jagnięcina z mlinci (mlinci to cienki, suszony płaski chleb, który jest łamany na kawałki i maczany w sosie powstałym z pieczonego mięsa). Chociaż istnieje kilka tradycyjnych deserów bożonarodzeniowych, makovnjača i fritule są jednymi z najczęściej przygotowywanych.
Świąteczne, bożonarodzeniowe menu w Chorwacji
Posiłki są prawdopodobnie najbardziej wyczekiwanymi aspektami chorwackich świąt Bożego Narodzenia i dodatkowo okres świąteczny charakteryzuje się specyficznym menu. Wigilia jest dniem postu, natomiast Boże Narodzenie to przede wszystkim stoły uginające się pod ciężarem jedzenia, a w szczególności pod ciężarem dań mięsnych.
Najpopularniejsze wigilijne dania są dość lekkostrawne, takie jak dorsz, solone sardynki czy sałatki. Z drugiej strony, w Boże Narodzenie stół jest wypełniony pieczonym indykiem, kaczką lub gęsiną i jagnięciną, którym towarzyszy sarma (gołąbki wypełnione ryżem i mielonym mięsem wieprzowym). W niektórych regionach w Chorwacji często na stole króluje gulasz wołowy, domowej roboty mlinci lub pieczone prosie, które podawane jest z mieszanką warzyw.
W Božić (dzień Bożego Narodzenia) podczas obiadu zazwyczaj serwowane są:
- sarma (gołąbki nadziewane mięsem i ryżem);
- różne rodzaje pieczonego mięsa i domowe kiełbasy;
- slanina (boczek) i panceta (pancetta);
- sery i pršut (szynka typowa dla Dalmacji) lub kulen (rodzaj pikantnych kiełbasek wieprzowych, typowych dla Slawonii) itd.
Świąteczne desery
Fritule (świąteczne małe pączki), makovnjača (bułeczki z makiem) i orahnjača (słodkie bułeczki z orzechami włoskimi) to najpopularniejsze tradycyjne desery bożonarodzeniowe w Chorwacji. Dodatkowo podawane są waniliowe rogaliki i kruche ciasteczka w kształcie aniołków. Chociaż w sklepach dostępnych jest wiele różnych deserów to Chorwaci trzymają się podstaw: orzechów, rodzynek, miodu i czekolady.
Dekoracje świąteczne
Dekorowanie choinek stało się tradycją w Chorwacji dopiero w połowie XIX wieku. Wcześniej domy zwykle były dekorowane w Wigilię kwiatami i owocami, głównie jabłkami, śliwkami oraz gruszkami. Za dekorowanie domów w Wigilię zazwyczaj były odpowiedzialne dzieci. Oprócz dekorowania domów kwiatami i owocami, dzieci wykonywały również ozdoby z papieru.
Początkowo do dekorowania domów używano drzew liściastych, które przyozdabiano pozłacanymi orzechami włoskimi oraz laskowymi. Dopiero później coraz powszechniejsze stały się drzewka iglaste. Świece bożonarodzeniowe zawsze były ważną ozdobą świąteczną i zwykle umieszczano je na środku stołu w sąsiedztwie bożonarodzeniowej pszenicy.
Drzewka ozdabiano również małymi kawałkami bawełny lub papieru, które symbolizowały śnieg. W dawnych czasach tylko zamożni mogli pozwolić sobie na luksus posiadania specjalnych ozdób świątecznych lub figurek. Chociaż dekorowanie choinki jest uważane za schrystianizowaną pogańską tradycję, niektórzy uważają, że reprezentuje ona Chrystusa. Oprócz wspomnianego wcześniej wieńca, choinki i pszenicy, Chorwaci ozdabiają stoły także sercami licitar (ręcznie dekorowanymi ciasteczkami, które wykonano ze słodkiego ciasta miodowego), świecami i szopkami bożonarodzeniowymi. Warto wiedzieć, że świece są symbolem radości i światła, które przynosi Boże Narodzenie, natomiast słoma położona na stole ma na celu przypominać żłóbek Chrystusa.
Boże Narodzenie w Chorwacji – Dzień Świętego Szczepana – 26 grudnia
Święto Świętego Szczepana (Sveti Stjepan), czyli drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia to czas, kiedy ludzie odwiedzają swoich krewnych, przyjaciół i sąsiadów, aby życzyć im Wesołych Świąt. Jest to także dzień wolny od pracy dla Chorwatów. Święty Szczepan był pierwszym chrześcijańskim męczennikiem, który zginął w imię Jezusa Chrystusa. Symbolizuje on przebaczenie oraz walkę z niesprawiedliwością. Jeśli będziesz w Zagrzebiu lub Splicie podczas Świąt Bożego Narodzenia, koniecznie wybierz się na balet „Dziadek do Orzechów”. Ten wzruszający balet to idealna świąteczna rozrywka dla całej rodziny.
Sylwester – 31 grudnia
Sylwester jest obchodzony w świątecznym i radosnym duchu. Niektórzy spędzają go w domu z rodziną lub z przyjaciółmi, inni decydują się na imprezy plenerowe organizowane w całej Chorwacji na głównych placach miast, a jeszcze inni dołączają do prywatnych imprez organizowanych w restauracjach i hotelach.
Co ciekawe, w malowniczej miejscowości Fužine ( około 30 km od Rijeki) odbywa się dość nietypowa uroczystość sylwestrowa, która w rzeczywistości obchodzona jest dwukrotnie: w południe w sylwestra oraz ponownie o północy, kiedy wszyscy witają nadchodzący Nowy Rok. Wszystko zaczęło się w 2000 roku, kiedy to mała grupa mieszkańców Fužine postanowiła świętować w południe i pożegnać poprzedni rok, wznosząc toast szampanem. W następnym roku zwyczaj ten był kontynuowany i od tego czasu z roku na rok impreza się rozrasta. Podczas uroczystości w południe można skosztować lokalnych kiełbasek, grzanego wina i tańczyć przy muzyce na żywo.
Nowy Rok – 1 stycznia
Podobnie jak Boże Narodzenie, Nowy Rok jest również świętowany w gronie rodzinnym, z mnóstwem tradycyjnych potraw, takich jak sarma (liście kapusty nadziewane mięsem mielonym, ryżem i przyprawami, które są duszone w sosie pomidorowym lub bulionie) czy pieczone prosię z chrzanem. W nadmorskich miastach istnieje tradycja pływania w Adriatyku w południe w Nowy Rok. W Opatija ( na półwyspie Istria) mężczyźni w czapkach Świętego Mikołaja kąpią się w południe.
Święto Trzech Króli – 6 stycznia
Koniec świętowania „dwunastu dni po Bożym Narodzeniu” przypada na 6 stycznia, czyli Święto Trzech Króli (Sveta Tri Kralja). Tego dnia Chorwaci upamiętniają trzech Mędrców, którzy złożyli dary Jezusowi, udając się na mszę świętą. W tym dniu ksiądz odwiedza także domy w swojej parafii, aby je pobłogosławić i poświęcić wodą święconą. Na drzwiach wejściowych domów umieszcza się święty obrazek z napisem „Pokój i błogosławieństwo” oraz pisze się „G + M + B” (G, M i B symbolizują inicjały imion trzech Świętych Króli: Gaspar, Melchior i Baltazar). Jest to również dzień, w którym zdejmowane są dekoracje, oznaczające koniec sezonu świątecznego.
Autor: Magdalena Łydka – miłośniczka podróży, szczególnie tych na Bałkany. Copywriterka specjalizująca się w tematyce podróżniczej, która pracę w korporacji zastąpiła tworzeniem stron internetowych i podróżowaniem. Każdą wolną chwilę spędza w podróży z dobrą książką i notesem. Autorka kilku ebooków o Chorwacji, Bałkanach i Półwyspie Apenińskim. Ulubione miejsce do pracy: wyspa Korčula w Chorwacji.